Sancaktepe Yenidoğan Mahallesi ve Çevresi Hakkında Olası Bir Deprem Durumu Bilgilendirmesi - Tahmini Senaryolar

6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen depremlerden sonra yaşadığım bölge ile ilgili bu konuda araştırma yapıp paylaşmak istedim. Edindiğim kaynakları yazımın en alt kısmında paylaştım.

Yaklaşık 6 aydır Sancaktepe İlçesi Yenidoğan mahallesinde ikamet ediyorum. Daha önceleri İstanbul sınırları içerisinde Esenler ve Bahçelievler ilçelerinde ikamet ettim. Esenler ve Bahçelievlere göre Sancaktepe ilçesi daha yeni yapılaşma oranının fazla olduğu ve muhtemel toplanma alanlarının daha çok göründüğü bir yer olarak göze çarpıyor. Yollar ve kaldırımlar da daha geniş durumdadır. Deprem riski açısından da bu iki ilçeye göre daha az riskli görünüyor.

Sancaktepe İlçesi Bina Dağılımları (Kırmızı Noktalar Binaları Temsil Ediyor)

Sancaktepe ilçesinde binaların yarıya yakınının 2000 yılı sonrasında yapıldığı görülüyor. İstanbul ortalamasının üstünde bir durumdur. Binaların deprem yönetmeliğine uygun yapılması önem arz ediyor.

Sancaktepe İlçesi Yapım Yılına Göre Bina Dağılımları

Depremde en kötü senaryo olarak gösterilen gece vakti nüfusu açısından bilgi vermek gerekirse; Yenidoğan mahallesinde gece nüfus yoğunluğu 20 bin ve 30 bin arasında bir değer olarak tahmin edilmektedir. Atatürk ve Yunus Emre mahallelerinde de aynı aralıkta değer görünmektedir. Komşu mahalleler olan Safa ve Merve mahallelerinde bu sayı 10 bin altı tahmin edilmektedir. Abdurrahmangazi ve Osmangazi mahallelerinde ise 30 bin ila 42 bin arasında tahmin edilmek ile birlikte ilçede en kalabalık gece nüfusu olan mahalleler bunlar görünmektedir.

İBB'nin yaptığı çalışmada yerel zemin koşulları Vs30 olarak adlandırılan en üst 30m’deki zemin tabakalarının ortalama kesme dalgası hızı parametresi cinsinden ifade edilecektir. Bu parametre deprem  tehlikesi belirleme kısmında kullanılan yer hareketi tahmin modellerinin bir girdisini teşkil  eder ve bu parametre kullanılarak yer hareketi tahminleri doğrudan yüzeyde, yani zemin etkileri yansıtılmış olarak tahmin edilir.

Eurocode 8, NEHRP ve Türk deprem yönetmeliği sınıflamalarına göre Vs(30) değeri 180m/s'den küçük ise zayıf zeminleri, 760 ya da 800m/s den büyükse kaya ortamları yansıtmaktadır.

Sancaktepe ilçesinin genel olarak zemin koşulları bakımından iyi olduğunu söyleyebiliriz. İkamet ettiğim Yenidoğan mahallesinin ise ilçedeki çoğu mahalleye göre daha iyi bir zemine sahip olduğunu belirtebiliriz.

Sancaktepe İlçesi Yerel Zemin Koşulları - Vs30 Dağılımı

Sancaktepe bölgesinin jeoloji durumuna baktığımızda farklı formasyonlara sahip olduğunu belirtebiliriz. Yenidoğan mahallesinin büyük bir kısmının Dpk Formasyonunda olduğu görünüyor ve  bundan yola çıkarak zeminin kayalıklarla zengin olduğunu söyleyebiliriz. Bu durum depremde hasar riskini düşüren bir etkendir.

Sancaktepe Jeoloji Durumu

Sancaktepe ve Çevresi Jeoloji Durumu

Pendik Formasyonu Zeminli Yerler

Deprem kayıp tahminlerinde, farklı bina ve altyapı unsurları için kullanılan hasar tahmin  yöntemleri farklı yer hareketi parametrelerine bağlı olabilmektedir. İstanbul İli Olası Deprem  Kayıp Tahminlerinin Güncellenmesi Projesi (2019) kapsamında bina ve altyapı unsurları için  kullanılan hasar tahmin yöntemlerinde yer hareketi parametresi olarak En Büyük Yer İvmesi  (PGA), En Büyük Yer Hızı (PGV) ve 0.2 ve 1.0 sn’deki Spektral İvme’ler kullanılmaktadır.

Senaryo Depremi İçin Elde Edilen Sancaktepe İlçesi Zemin Bağımlı Medyan En Büyük Yer İvmesi (PGA) dağılımı 

 Senaryo Depremi İçin Elde Edilen Sancaktepe İlçesi Zemin Bağımlı Medyan En Büyük Yer Hızı (PGV) Dağılımı

Senaryo Depremi İçin Elde Edilen Sancaktepe İlçesi Zemin Bağımlı T=0.2 s İçin Spektral İvme Dağılımı

Senaryo Depremi İçin Elde Edilen Sancaktepe İlçesi Zemin Bağımlı T=1.0 s İçin Spektral İvme Dağılımı 

Tüm bu veriler ışığında tahmini bina hasar bilgileri de aşağıdaki şekildedir. IBB'nin dokümanlarında tahmini can kaybı verileri de bulunmaktadır. Fakat bu verileri paylaşmak içimden gelmedi. 

7.5 Şiddetinde Senaryo Depremi İçin Sancaktepe İlçesi Tahmini Çok Ağır Hasarlı Bina Sayısı

Deprem öncesi hazırlıklar olduğu gibi deprem sonrasında da oluşabilecek farklı senaryolar tahmin edilmektedir.

Aşağıdaki görsele bakıldığında Sancaktepe ilçesinde yolların deprem ve enkaz kaynaklı kapanma olasılığı çok az görünmektedir. (İnsanların araçları ile yolları kapama senaryosu bu duruma dahil edilmemektedir) Çok ağır hasar alan mahalleler genelde Anadolu yakasında Pendik ve Kartal ilçelerinde 1-2 mahallede görünüyor. Avrupa yakasında ise durum maalesef çok daha vahim durumdadır. Anadolu yakasında enkaz döküm alanı ise Şile ilçesinde görünüyor.

Umarım bir daha deprem olmaz diyemiyoruz. Çünkü milyonlarca yıldır yeryüzü bu şekilde davranmaktadır. Deprem ülkesi olduğumuz içinde bu konularda olabildiğince bilinçlenmemiz gerekiyor.

E-Devlet Üzerinden Bulunduğunuz yere en yakın toplanma alanlarını öğrenebilirsiniz

Toplanma alanlarından biri olan Yenidoğan Parkında Afet Konteynerı mevcuttur

Kaynakça

http://www.ibb.gov.tr/

https://depremzemin.ibb.istanbul/guncelcalismalarimiz/#olasi-deprem-kayip-tahmnler-le-ktapiklari

https://8luvomezzzsk.merlincdn.net/wp-content/uploads/2022/01/ENKAZ-YONETIM-PLANI-RAPOR.pdf

https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/39521/xfiles/toplanma_alanlari.pdf